Analyse | Hoe zou Venezuela reageren op een Amerikaanse aanval?
In dit artikel:
De uitlating van president Donald Trump dat het Venezolaanse luchtruim “in zijn geheel gesloten” moet worden beschouwd, verhoogt de spanningen tussen Washington en Caracas en voedt de vraag hoe Venezuela zou reageren als Amerikaanse operaties uitbreiden. De VS voerden de afgelopen maanden al tientallen aanvallen op kleine vaartuigen uit die volgens de Amerikanen drugs vervoerden; Trump suggereerde dat dit kan uitmonden in acties óp Venezolaans grondgebied.
Venezolaans leger in verzwakte staat
Volgens bronnen is het Venezolaanse militaire apparaat slecht toegerust voor een conventionele confrontatie: lage salarissen (gemiddeld zo’n honderd dollar per maand), gebrekkige training, verouderd materieel dat grotendeels uit Russische voorraden stamt, en al zichtbare desercies in verschillende eenheden. Hoewel er Su-jetvliegtuigen, helikopters, tanks en draagbare luchtdoelraketten (Igla’s) aanwezig zijn, zijn veel systemen decennialang gebruikt en staat het leger vooral bekend om binnenlandse ordehandhaving en repressie van demonstraties, niet om offensieve strijd tegen een superieure buitenlandse macht.
Guerrilla en ‘anarchization’ als verdediging
Caracas rekent niet op een klassieke frontale verdediging maar op onconventionele tactieken. Interne plannen wijzen op een strategie van verspreide, kleine eenheden die sabotage plegen en infrastructurele verstoringen veroorzaken — omschreven als prolonged resistance, een langdurige weerstand bedoeld om een buitenlandse interventie chaotisch en kostbaar te maken. Het bevel omvat verspreiding over meer dan 280 locaties en het verbergen van commandostructuren. Daarnaast bestaat er volgens bronnen een minder officieel, maar zorgwekkend plan van binnenlandse ontwrichting — intern ‘anarchization’ genoemd — waarbij inlichtingendiensten en pro-regeringsgewapende groepen ingezet zouden worden om Caracas onbestuurbaar te maken en zo een stabiele machtsopbouw door buitenstaanders te verhinderen.
Andere gewapende actoren en beschuldigingen
Naast reguliere strijdkrachten spelen regjeringstroepen-ondersteunende colectivos en Colombiaanse guerrillagroepen (zoals het ELN) een rol in westelijke grensgebieden. Oppositie en internationale waarnemers verwijten delen van de regering en het leger banden met drugskartels, wat Caracas ontkent en wegzet als onderdeel van Amerikaanse pogingen tot regimewissel en controle over olievoorraden.
Gevolgen voor de ABC-eilanden en de regio
De ABC-eilanden (Curaçao, Aruba, Bonaire) liggen slechts enkele tientallen kilometers van de Venezolaanse kust en zouden het strijdtoneel snel in hun nabijheid voelen. Amerikaanse maritieme en luchtpatrouilles opereren al regelmatiger in die wateren en recente zichtbare B-52-vluchten benadrukken de nabijheid. Voor de eilanden vormen niet zozeer directe militaire aanvallen de grootste zorg, maar de kwetsbaarheid van luchtverbindingen: reroutes rond Venezuela brengen langere reistijden, hogere kosten en mogelijke afname van frequenties, wat toerisme, medische evacuaties en goederenstromen raakt. Onzekerheid leidt tot beperkte hamstergedrag en overwegingen om tijdelijk te vertrekken onder bewoners.
Breder risico
Als Venezuela daadwerkelijk kiest voor langdurige guerrilla-tactieken, kan dit tot verdere destabilisatie leiden: grotere vluchtelingenstromen richting de Cariben, versterkte Amerikaanse militaire aanwezigheid en voortdurende economische en sociale druk op naburige eilanden. Voor Curaçao, Aruba en Bonaire betekent dat geen directe oorlogsdreiging, maar wel blijvende geopolitieke turbulentie binnen handbereik.