Bescherming mangroven
In dit artikel:
Curaçaose mangroven verliezen snel terrein: van de historische omvang resteren nu nog ongeveer 55 hectare (ongeveer 110 voetbalvelden). Dit slotartikel van een serie over de mangroven bespreekt niet zozeer de bedreigingen — die eerder aan bod kwamen — maar vooral wat wél mogelijk is om dit ecosysteem te behouden en te herstellen: wettelijke maatregelen, educatie, aanplant en lokale initiatieven.
Wettelijke bescherming ontbreekt nog steeds. De Milieu Effect Rapportage (MER), een instrument om maatschappelijke kosten en baten van projecten inzichtelijk te maken en zo schade te beperken of te voorkomen, is op Curaçao nog niet verplicht. Zonder wettelijke MER en zonder specifieke mangrovebescherming kunnen investeringen leiden tot onzichtbare maatschappelijke en ecologische kosten die op de gemeenschap worden afgewenteld. De auteur pleit daarom voor urgente actie van de wetgever: verplichting van MER en concrete beschermingsregels voor mangroven.
Op het terrein van voorlichting en educatie speelt Carmabi een belangrijke rol. De organisatie heeft een Afdeling Natuur en Milieu Educatie met een interactief mangroveprogramma voor basisschoolgroepen (inclusief presentatie, spelvormen en rondleiding) in het Curaçao Rif Mangrove Park. Dat park zelf, aangelegd door de overheid bij de Megapier in Otrobanda en in beheer bij Carmabi, beslaat circa 7 hectare en heeft verhoogde wandelpaden, kajakroutes, een uitkijktoren en reguliere gidsentours — zowel ecologische bescherming als toeristische waarde zijn hier gecombineerd. Er bestaan plannen om het park te verbinden met een westelijk gelegen mangrovelagune en een bezoekerscentrum te bouwen, maar die zijn nog niet uitgevoerd.
Tal van burgers en lokale organisaties dragen bij aan herstel en bescherming. Bekende individuen zoals Ryan de Jongh (de “mangroveman”) planten al jarenlang bomen; groepen als Uniek Curaçao, Amigu di Tera, Curaçao Outdoor Industry Alliance en Movimentu Safe Zakito voeren aanplant- en schoonmaakacties uit. Ook internationale ondersteuners zoals de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) en WWF Dutch Caribbean worden genoemd, net als bedrijven (Corendon Mangrove Beach Resort, Sea Shore Properties met plannen bij Rif St. Marie) die incidenteel schoonmaak- en aanplantwerk doen.
De auteur benadrukt dat behoud en herstel van mangroven niet alleen natuurbelang zijn: ze beschermen kusten en bebouwing tegen stormgolven, fungeren als kraamkamer voor onderwaterleven en zijn wezenlijk voor het toeristisch product van het eiland. In het licht van klimaatverandering is het beschermen en waar nodig heraanplanten van mangroven economisch en maatschappelijk dringend.
Tot slot doet de schrijver — ir. Paul Stokkermans, gepensioneerd landbouwingenieur en oud-directeur van Carmabi — een oproep aan de overheid om een eilandbreed beschermings- en herstelplan voor mangroven op te stellen en uit te voeren. Zonder zo’n geïntegreerde aanpak riskeren de onderwaternatuur, de kustbescherming en daarmee ook het toerisme verdere achteruitgang.