Geopolitiek rond Venezuela schuift naar Curaçao: meer druk, meer risico's, meer verantwoordelijkheid
In dit artikel:
Het jaarverslag 2024 van de Veiligheidsdienst Curaçao (VDC) concludeert dat de strategische omgeving rond het eiland in 2024–2025 verscherpt is: de omstreden Venezolaanse presidentsverkiezing van 28 juli 2024, aangescherpt Amerikaans sanctiebeleid en een intensivering van maritieme en luchtoperaties in de zuidelijke Caraïben vergroten zowel de aandacht voor als de kwetsbaarheid van Curaçao. Het eiland fungeert door zijn haven, kustwacht en Amerikaanse aanwezigheid als waarnemingspost én als potentieel doelwit.
De VDC signaleert drie hoofdtrends: misbruik van de Curaçaose vlag door schepen, een stijgende dreiging van cyberaanvallen en risico’s van buitenlandse invloed in vitale sectoren zoals energie en financiën. Politieke onrust in Venezuela — waarbij Nicolás Maduro door de nationale kiesraad opnieuw tot president werd uitgeroepen terwijl de VS oppositiekandidaat Edmundo González erkende, en de regeringspartij na de parlementsverkiezingen van mei 2025 aan de macht bleef — houdt de regionale onzekerheid in stand. Amerikaanse versoepeling van oliesancties werd in april 2024 teruggedraaid en in 2025 verder aangescherpt, wat de kans op illegale omwegen en handelsstromen via de regio vergroot en reputatierisico’s voor Curaçaose logistiek en financiële dienstverlening verhoogt.
Militair en operationeel speelt Curaçao een vaste rol in internationale anti-drugsoperaties: de luchtmachtbasis Aruba–Curaçao wordt structureel gebruikt door het Amerikaanse Southern Command, met deelname van Nederland, de Kustwacht en Frankrijk. Hoewel de verwachting van een grote nieuwe migratiegolf volgens de VDC is afgenomen, blijft smokkel en illegale overtocht een probleem; daarom pleit de dienst voor blijvende investeringen in grensbewaking, crisiscoördinatie en opvangcapaciteit.
Op zee is een zichtbaar risico dat in 2024 twintig schepen onder Curaçaose vlag opereerden om sancties te omzeilen, waarmee Curaçao wereldwijd op nummer zes kwam te staan. De VDC waarschuwt bovendien voor geopolitieke verschuivingen — bijvoorbeeld toenadering tussen Venezuela, Iran en BRICS-landen — en sluit niet uit dat economische kanalen gebruikt kunnen worden voor het verplaatsen van mensen of middelen voor gemilitariseerde groeperingen, ook al zijn er geen aanwijzingen voor lokale terroristische cellen.
Digitaal is Curaçao kwetsbaar: meerdere ransomware-aanvallen in 2024 en het ontbreken van een volwaardig noodplan maken de eilandstaat gevoelig voor verstoringen in bevoorrading en essentiële diensten. De VDC adviseert daarom onder meer striktere controle van vlagregistraties en sanctienaleving, verscherpt toezicht op financiële instellingen en dienstverleners, en investeringen in cyberweerbaarheid en crisisplannen.
Kort gezegd: de machtsstrijd rond Caracas raakt Curaçao op zee, in de lucht, in financiële netwerken en in cyberspace. Tegelijk heeft het eiland sterke kaarten — de positie binnen het Koninkrijk, een werkende kustwachtketen en een veiligheidsdienst die risico’s in kaart brengt — waarmee het door scherpere mandaten, consequente handhaving en versterkte digitale weerbaarheid de geopolitieke druk kan omzetten in bestuurlijke grip.