Kinderen zonder papieren naar school, maar zonder diploma

In dit artikel:

Op Curaçao mogen kinderen zonder verblijfsstatus formeel onderwijs volgen, maar praktisch stuiten ze vaak op een muur: zij krijgen meestal geen officieel diploma en dreigen daardoor structureel uitgesloten te raken. Dat concludeert Human Rights Defense Curaçao (HRDC) in een onderzoek dat in juli en augustus is uitgevoerd via vier focusgroepen met in totaal 27 deelnemers, waaronder schooldirecteuren, sociaal werkers, psychologen, ouders en leerlingen.

De kern van het probleem is juridische onduidelijkheid: hoewel leerplicht geldt, ontbreekt een eenduidig beleid voor leerlingen zonder identiteitsdocumenten. Scholen handelen uiteenlopend — van het uitreiken van informele verklaringen tot het weigeren van elk bewijs van afronding — waardoor veel kinderen geen toegang hebben tot vervolgonderwijs of werk. Dit werkt demotivatie in de hand; enkele respondenten zeiden dat leerlingen stoppen zodra ze horen dat ze nooit een diploma zullen krijgen.

Het onderzoek wijst ook op ernstige psychische gevolgen. Deelnemende psychologen spreken van stress, depressieve klachten en gedragsproblemen door de constante onzekerheid, angst voor uitzetting en ervaringen met discriminatie in de klas. Kinderen ervaren uitspraken als "Ga terug naar je land", wat hun gevoel van veiligheid en toekomstperspectief aantast. Ouders voelen zich daarnaast financieel klemgezet: legalisatie van een gezin blijkt voor veel huishoudens onbetaalbaar — één moeder rekende voor dat legalisatie voor haar vier kinderen 36.000 gulden per jaar zou kosten.

Verder beperkt het ontbreken van SVB-verzekering de toegang tot medische en psychologische zorg; doorverwijzingen naar specialisten zijn dan niet mogelijk en gezinnen zijn aangewezen op hulporganisaties met beperkte capaciteit.

HRDC adviseert de overheid duidelijke regels te formuleren over diploma’s voor alle kinderen, uitbreiding van taal- en integratieprogramma’s (Papiaments en Nederlands), blijvende inzet van psychologen en sociaal werkers op scholen, anti-discriminatiemaatregelen met een meldpunt, en vereenvoudiging en verlaging van kosten voor legalisatie — bijvoorbeeld via studentenvergunningen. Volgens de organisatie is zo voorkomen dat kinderen zonder papieren definitief van onderwijs en arbeidskansen worden afgesloten, in lijn met het Kinderrechtenverdrag waaraan Curaçao zich heeft gecommitteerd.