Wat zijn mangroven?
In dit artikel:
In Willemstad start een nieuwe serie over mangroven, de kleine maar ecologisch vitale bossen die de grens vormen tussen land en zee. Hoewel mangroven wereldwijd slechts circa 0,1% van het aardoppervlak bestrijken (ter vergelijking: regenwoud ~11%, woestijnen 22–25%), vervullen ze een buitengewoon belangrijke rol voor zowel mariene als terrestrische ecosystemen. Op Curaçao komen meerdere mangrovetypen voor langs delen van de kust en in sommige baaien, reden genoeg voor de aandacht van deze reeks.
Mangroven groeien in (sub)tropische getijdenzones, riviermondingen en lagunes waar zout en zoet water mengen (brak water). Wereldwijd zijn er zo’n 80 mangrovesoorten, elk met eigen groeipatronen, maar allemaal gespecialiseerd om te leven in modderige, zuurstofarme en vaak zoute gronden. Op Curaçao worden vier soorten genoemd: de rode mangrove (Rhizophora mangle) groeit het dichtst bij de zee en heeft steltwortels; de zwarte mangrove (Avicennia germinans) en de witte mangrove (Laguncularia racemosa) liggen meer landinwaarts en beschikken over aanpassingen zoals luchtwortels (pneumatoforen) voor ademhaling in waterverzadigde grond; de knoopmangrove (Conocarpus erectus, “Buttonwood”) groeit hoger op de kustlijn en wordt vaak gezien als een metgezel van echte mangroven, niet als volwaardige mangrove.
Het artikel licht de drie grote problemen van het mangroveleven toe: zachte, modderige bodems die weinig houvast bieden; hoge zoutconcentraties die water uit planten trekken; en zuurstofarme substraatlagen waarin wortels moeilijk kunnen ademhalen. Mangroven hebben evolutionaire oplossingen: stelp- of steltwortels voor stabiliteit, zoutuitscheidende mechanismen in bladeren, en luchtwortels die lucht naar ondergrondse delen brengen. Door die unieke aanpassingen kunnen mangroven groeien waar de meeste andere bomen dat niet kunnen — en als ze verdwijnen, komen die soorten doorgaans ook niet vanzelf terug.
De serie behandelt in volgende afleveringen de vier lokale mangrovesoorten gedetailleerd, bespreekt waarom mangroven essentieel zijn voor Curaçao (zoals kustbescherming, visserij-nurseries en koolstofopslag) en gaat in op bedreigingen en beschermingsmaatregelen. De eerstvolgende aflevering zoomt in op de rode mangrove, lokaal bekend als Mangel di tam.
Auteur Ir. Paul Stokkermans is gepensioneerd landbouwingenieur, voormalig directeur van Carmabi en ex-beleidsmedewerker bij de toenmalige Dienst Economische Zaken; hij leidt nu Scientegia Solutions.